Betiko leloekin ez utzi ziria sartzen (eta III)

Txirrindulazea naiz, bai. Eta horregatik Gino Bartalliren istorio batek deitu zidan atentzioa. Han goitik itsasoa ikusten da izeneko eleberria irakurri nuen, Julen Gabiriarena. Datu historiko batzuetan oinarriturik eleberri bat asmatu du galdakaoztar honek. Gerora, Ander Izagirre kazetari finak bere Plomo en los bolsillos izeneko liburu apartan, G. Bartalliren balentriak ekartzen dizkigu gogora, ongi kontatutako balentriak ere (http://gentedigital.es/comunidad/anderiza/2012/03/26/el-ciclista-que-salvo-a-800-judios/).

Izan ere, Italia (eta Erroma ere bai) naziek okupatua izan zen eta egoera horretan judutarren kontrako jazarpen bat martxan jarri nahi izan zuten. Jazarpen horren kontra Eliza katolikoa izan zen nagusi, Pio XII.a buru zutela. Michael Tagliacozzo, Erromako nazien sarekadak ongien eta zabalenen aztertu dituen egilea dugu eta Aita Santu hura giltzarria izan zela judutar asko salbatzeko adierazten du. Hori dela eta, zenbait dokumentu nazietan ikusi denez, Hitler oso haserre zegoen Pio XII.arekin, judutarrak komentuetan eta elizetan ezkutatzen zituelako. Bere aginduz, eta hainbat apaiz katolikoren erantzunari esker, Erroman lau milatik gora judutar salbatu ziren naziek antolatutako deportazio ahalegin batetik.

Judutarrak salbatzeko sarean hainbat katoliko sartuta zeuden Italian. Giorgo Nissim Pisa hiriko judutarrak atera ditu hainbat datu, berak, hainbat oztopo gaindituta apaiz katoliko oblato batzuen laguntza jaso baitzuen judutar asko nazien hatzaparretatik salbatzeko. Gino Bartalli, txirrindulari katolikoa (Giro eta Tourraren irabazlea, besteak beste) sare horren kolaboratzailea zen. Bere bizikletaren tubo edo hodietan (sillinaren azpian) judutarren argazki eta datuak eramaten zituen elizgizon eta lekaimeen pean zeuden inprenta klandestinoetara. Horrela, judutarrentzako dokumentu faltsuak egiten zituzten, kontzentrazio zelaietara joan ez zitezen. Entrenatzen ari zelako itxura ematen zuen, baina, bere koadernoetan idatzita utzi zuenez, ongi prestatzen zituen bere ibilbideak dokumentu horiek entregatu eta jasotzeko; baita, judutarrei ihesbide seguruak erakusteko ere. 800 judutar salbatzea lortu zuten horrela.

Europako beste leku askotan ere, katolikoek hainbat judutar salbatu zituzten. Oso ezaguna da Oskar Schindler industrial katolikoa Spielberg-en pelikulari esker. Raoul Wallenber diplomatiko suediarra (sueco) ere ezaguna da Budapesten milaka eta milaka judutar salbatu baitzituen. Angelo Rotta Vatikanoko enbaxadorea Hungrian ere ezaguna da (jakina, ez Schindler bezain ezaguna) beste horrenbeste egin zuena.

Tradizio filosemita bati eusten dio egungo Aita Santuak eta tradizio filosemita horri eutsi zion lehengo Juan Paulo II.a Aita Santuak. 2005ean, Benedikto XVI.ak bere izendapeneko hitzaldian berean, judutarrak agurtu zituen, “haiekin elkartuta baikaude, oinordetza espiritual bat konpartitzen dugulako eta oinordetza espiritual hori Jainkoaren agindu irrebokableetan dago oinarrituta”.

Betiko leloekin ez utzi ziria sartzen

Erraz ohitzen ahal gara katolikook gure fedearen kontrako erasoetara. Bi adibide jarriko ditut, niretzat gertukoak: bata, Eliza arriskutsua delako leloa. Bertzea, izan zela Aita Santu bat Hitlerren laguna. Errepikatzearen errepikatuz, azkenean balekotzat ematera makurtzen ahal gara, deskuidatzen bagara. Eta ez dago baieztapen biok onartzeko bat ere arrazoirik.

Ostiral santuan (apirilak 6), Berria egunkaria erosi eta kolaboratzaile batek honela bukatzen zuen bere artikulua: “Fedea ez da txarra, baina fede katolikoa zabaldu dutenek sekulako sarraskiak egin dituzte Jaikoaren izenean […] Lotsa apur bat izango balute, konfesioaren ordez, barkamena eskatuko ligukete”. Jakina, kolaboratzaile hori, ezjakitun agertzen da, besteak beste, Aita Santu batzuk dagoeneko barkamena eskatu dutela historian zehar Eliza Amaren seme-alaba batzuek –Jainkoaren izenean– egindako hilketa eta torturengatik. Modu nabarmen, publiko eta solemnean eskatu izan dute barkamena behin baino gehiagotan Aita Santuek. Beste batzuek, berriz, milioika pertsona akabatu dutenen oinordekoak izan arren ere, oraindik ez dute barkamenik eskatu: are gehiago, barkamena eskatu beharrean, Eliza Katolikoari leporatzen dizkiote euren “arbaso ideologikoek” egindako sarraskiaren erruak.

Esaterako, nortzuk “hasi” ziren Pio XII. Aita Santuaren aurkako kanpaina bat egiten esanez Hitlerri lagundu ziola Holokaustoa gerta zedin? Harritu egingo zara, irakurle, jakitean 1963an Hitlerren Gaztedia-ko kide ohi batek idatzi egin zuela antzerki-lan bat Bikarioa edo El Vicario lana: Rolf Hochhuth zen egile hori, eta ezkertiarra omen zen (hitlerzale izan ostean). Antzezlan horretan, Pio XII.a pertsona hotz eta zikoitza legez agertzen da, judutarren heriotzen errudun bezala: hori guztia, jakina, froga historikorik eskaini gabe, fikzioa errealitate bezala aurkeztuz. Ordura arte, Pio XII.a nahiko ezaguna eta estimatua zen, baita judutarren artean ere, hamaikatxo ahalegin egin zituelako heriotzatik hainbat eta hainbat judutar salbatzeko. Baina hamarkada horretan hasi ziren kalumnia horiek zabaltzen. Azken finean, hamarkada horretan hasi zen kanpainak ez du katolikotasuna soilik itsusi egin nahi, kristautasun osoa eta judutartasuna ere satanizatu nahi ditu egungo iritzi publikoaren aurrean: horrelaxe adierazten du David G. Galin Rabino judutar batek, The Myth of Hitler’s Pope (2006) liburua argitaratu duenak (El mito del Papa del Hitler, gazteleraz ere argitaratua ). Bai, rabino judutar bat da liburu jakingarri hori idatzi duena: ez da katolikoa. Baina itzelezko defentsa egiten du Aita Santu horrena, makina bat datu historiko jakingarri eta argigarri emanez. Irakurtzen hasi besterik ez dut egin eta ni neu ere harritu naiz zenbat gauza ikasi eta ezagutu behar ditugun kristauok horrelako kanpainekin ziria sartu ez diezaguten.