Total Pageviews

Monday, August 30, 2021

Pandemiaren inguruko eztabaida bertsotan

 

Ondorentan Berrian ateratako artikulu batean agertzen da. Ez nuen uste, orain azaltzera ez noan arrazoiengatik, Xabier Silveiraren jarrera txalotzera ailegatuko nintzatekeenik. Baina  hemen agertzen diren bertsoekin %100ean ados egoteaz gain, txalotu ere egiten ditut bertsook. Besteak beste, nolabaiteko "damua" agertzen duelako "txakur" hitza erabiltzearren eta benetako eztabaida bati bidea irekitzen diolako. Hain zuzen ere eitb-en, Diario de Noticias-en eta Berrian ukatua izan den eztabaida. Bertsoen bizitasunak asmatu du sistema zurrunaren pitzadura probesten "ixilduak" diren ahotsei hitza jartzeko. 

Silveira ezkerrean, autengo Bertso Egunean, Iruñean. Eskuinean, Zubia, Donostia Ospitalean.
Silveira ezkerrean, autengo Bertso Egunean, Iruñean. Eskuinean, Zubia, Donostia Ospitalean. IÑIGO URIZ / FOKU - BERRIA 
2021eko abuztuak 13 09:34

«Lesakan bada gizon handi bat, bertsotan aritzen dena, pandemiaren gorabeherekin 'Txakurra' deitu nauena», kantatu zuen Felix Zubiak aurrekoan. Donostia Ospitaleko Zaintza Intentsiboko Unitateko arduradun eta bertsozaleak ez zuen izenez aipatu, baina Xabier Silveira bertsolariari buruz ari zen. Izan ere, azken horrek irain egin zion Facebooken, hitz hori erabilita.

Zubiaren bertsoak bolo-bolo zabaldu dira, eta gaur ere horren inguruko albistea gehien irakurrien artean dago BERRIAren webgunean.

Orain, erantzuna plazaratu du Silveirak, Ni naiz 'txakurra' deitu zizuna izenburuko sortan.

NI NAIZ 'TXAKURRA' DEITU ZIZUNA

Kaixo Felix ni naiz lesakarra
txakurra deitu zizuna
modu polita ez zela aldez
aurretikan jakituna
baña lortu dut bai lortu ere
horrrekin bilatzen nuna
eztabaidari bide eginez
hona nere erantzuna.

Dena ez dela ongi egina
ez da hausnarketa txarra.
Kazetariek zabaldu duten
bertsio bat ta bakarra
zalantzan jarri ezina bera
ez al da bitxi xamarra
zertara dator ados ez dena
ixilarazi beharra?

Zuk telebistan, irratietan
eta egunkarietan
lau haizetara zabaldu duzu
beldurra modu denetan
sentiaraziz bizitza bera
beldurgarria benetan
eta iaz hil ziren adina
hil zen aurreko urtetan

Donostiako ospitaleko
ZIUek nolako sona
hartu duten zu zaren ezkero
bertan buru den gizona
bapatean uy, gogoratu dut
han larri gaixo dagona
eta zu niri bertsoak jartzen
ze gusto txarreko broma

‘Burua martxan ipini eta
errespetuan hitzegin’
erabat ados naukazu Felix
zuk botatako hitzekin.
Antolatu zen eztabaida bat
euskal zientzilariekin
zu gonbidatu ta azaldu ez
eta hori gu ezjakin.

Negazionista diozunean
argudiotan urria
gelditzen zara, nahiz ta iraina
ez den taktika berria
gaitza inorrek ez du ukatzen
baina bere jatorria
isolatu ez den birus bat da?
ze igerlek igerria?

PCR-a diagnosian
erabiltzeko hautua
nik bezain ongi dela dakizu
maltzurkeriz gauzatua
hola nahieran darabilzue
intzidentzi metatua
egoera bat marrazteraino
arras manipulatua

Gorritu gabe aipatze hutsa
asintomatikoena
lehen algara ta gero datoz
haserrea eta pena
mediku batek ez ote daki
ume batek dakiena
ez dela inoiz gaixoa izan
sintomarik ez duena

Txerto esaten diozun horrek
zer du? barruan zer dakar?
ez du sendatzen, ez du babesten
ta hainbat ondorio txar
sortzen ari da
nik ez dut sartu
baña hartu zure bizkar
-idatziz noski- ardura oro
ta txertatuko naiz bihar

Zuk badakizu farmakogintzak
gutxi daukala ‘santa’tik…
iaz Espainian 600 miloi
medikuek hauengandik
jaso zituzten —publikoa da—
nik horrexegatik dakit
Euskal Herrira zenbat iritsi
ote dira hoietatik.

Nahiz ni ez naizen zientzilaria
bertsolariak bagara
entzuten ez den ahotsarentzat
bozgorailu eta aba.
Juanjo Martinez mediku eta
zirujau sonatua da
bion arteko eztabaidara
animatuko al zara?

Hitzak zer duen helburu, haren
baitan da edo ez irain
noski ni ez naiz nere burua
zuritzen hasiko orain.
Ulertzeko gai bazara xapo!
ta bertzela ere bikain
gaizki esanak barkatu eta
zure erantzunaren zain

P.D.

Komunikabideetan jangoikoa zara
ni berriz leproso bat
bertso erronka're bada
jeisteko prest bazaude
zerutik plazara
jokatu genezake
ehun bertsotara



Hau guztiaren aurretik, Bizitza plataformak deituta, Donostian uztailaren 24an manifestazio bat egin zen bizitza eta osasunaren alde, "haurrak ez ikutu" lelopean. Bertan Xabier Silveira eta Mikel Altzuart betsolari nafarrak aritu ziren. 



Gerora, 2021eko irailaren 4an, Santiagoko Zubian Iparraldekoak eta Hegoaldekoak elkartu ostean, Irungo Ficoba eraikinaren aurrean, Mikel Altzuartek bertso hauek kantatu zituen: 






 

Tuesday, August 10, 2021

Patetikoa

 

Euskal komunikabideetan saldu digute gazteak masiboki eta alaiki joan direla Sars Cov2-ren kontrako txertoa hartzera, baina gaur euskal komunikabide batek portada hau erakusten zuen bere atari digitalean: 

Mezu patetikoagorik ezin da kaleratu. Baina desesperazioa hain da handia ezen lotsa ere galdu dutela euren porrota agertzeko eta emozionalki eukal herritarrak txantaiatzeko. 

Nire ustez, hemen patetikoa adjektiboa bere bi adierekin da aplikagarria: 

1. Que denota gran angustia o padecimiento moral, capaces de conmover profundamente y agitar el ánimo con fuerza.

2Que es despreciable por sus cualidades negativas.

Bigarrenetik hasita, arbuiagarria da zeharo portada hori. Haurrak txertatzeko deia egiten duelako, edozeinek dakienean haurrek ez dutela behar txertorik eta txertoak haurrengan ondorio larriak eragiten dituela. Txertoa hartu duten zaharrak hiltzen ari dira erruz, euliak bezala: 


Hori bera nahi dugu gure haurrentzat, gure gaztetxoentzat?

"Goitik" ari zaie presioa egiten orain koumunikabideei  "falta direnak", gazteak eta haurrak txerto experimentala har dezaten eta, beraz, farmazeutika handi horien "bezero" izan daitezen, betiko, jakina. Zeren 2 ez, hiru beharko dituzte, eta hilabete batzuen buruan beste bat, eta gero beste bat, eta beste bat, in secula seculorum, haien gabitu. 



Monday, August 09, 2021

Gizateria deabrutu nahian




 Harrigarria da nola inokulatu diguten hainbat ideia komunikabide eta ezkutuko mezuen bitartez. 

Sartu diguten ideietako bat da gizakiok galtegarriak garela planetarentzat, ekosistemarentzat. Nire senide batzuek halaxe uste dute. Kaltea baizik ez ei dugu eragiten, eta planetarentzat gu desagertzea onura izango litzateke. Halaxe, esandakoa bezain gordin eta krudel. 

Baina hori ez da gugan bat-batean sortutako ideia. Ondo "igurtzitako" komunikabideek urteak daramatzate esanez, adibidez, aldaketa klimatikoaren erruduna gizakiok garela. Munduan barreiatutako zaztarra edo zarama gizakiok eragin dugula. Arnasten dugun airea kutsatuta dagoela gure erruz. 

ONU edo Nazio Batuen Organizazioa horren eragilea da. Duela gutxi El Pais-en honako titularra irakurtzen genuen:

El gran informe científico sobre cambio climático responsabiliza  a la humanidad del aumento de fenómenos extremos

Jakina, badakigu ONU-k ez duela munduko arazo bat ere konpondu. Are gehiago, arazo eragilea da. Horrezaz gainera estrategia globalistarekin guztiz lerrokatua dago aspaldion. Erakutsitako lerroburuak beste argumentu bat eskaintzen du gizateria deabrutzeko eta, ondorioz, gizateriaren kopurua "murriztu" behar dela oinarritzeko: eutanasia, abortua eta "derrigorrezko" txertoekin. 

Tuesday, August 03, 2021

El campeonato de "bertsolaris" de Euskal Herria como institución canonizadora de las melodías, de los ejercicios y de las estrofas de "bertsos"

 



RILCE aldizkarian argitaratu didaten artikulua


Las competiciones de bertsolaris tienen su culmen en la Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa (Campeonato de Bertsolaris de Euskal Herria) cada cuatro años. Es un campeonato con diversas fases y con una gran final donde compiten ocho bertsolaris y donde se decide quién ostentará la txapela (el trofeo dado al ganador) durante los siguientes cuatro años. Se trata de un acto de canonización en donde repertorios de ejercicios, tipos de bertsos (métricas de estrofas) y melodías (algunas nuevas y otras “recuperadas de la periferia”) se muestran al gran público, son difundidas en los medios y son juzgadas por el jurado. Todo ello hace que algunas melodías, algunos ejercicios bertsolarísticos y algunas estrofas se incorporen al centro del sistema cultural del bertsolarismo. En este trabajo se intenta hacer un seguimiento de estos tres parámetros tomando como referencia básica las últimas tres finales de bertsolaris (2009; 2013; 2017) y también se trata de constatar si esa canonización de la final del campeonato tiene alguna repercusión en sesiones de bertsolaris ordinarias o en campeonatos territoriales. Algunos artículos de personas estudiosas del bertsolarismo se utilizarán como información cualitativa que sostenga la explicación de los procesos de canonización en géneros orales improvisados como este, en donde los campeonatos, como institución, juegan un papel clave. El condicionante psicológico que la Txapelketa juega en el bertsolari y en el jurado también será inquirido, sopesado y valorado en este trabajo.

Palabras clave

Bertsolarismo, Txapelketa, Competición, Melodía, Estrofa, Canonización, Institución, Repertorio


Testua o