Erlijiorako lekurik ez izatea oso larria da gaur egungo arterako

IÑIGO SARRIUGARTE IRAKASLEAREKIN HIZKETAN
Pasa den 2004ko abenduan Euskal Herriko Arte Garaikideari buruzko ekitaldi-emanaldi bat antolatu zen Nafarroako Unibertsitatean. Beratan Iñigo Sarriugarte Euskal Herriko Unibertsitateko irakasleak parte hartu zuen eta hari elkarrizketa bat egin zitzaion. Hona hemen berak adierazitakoak.
		Gaur egungo artean zer arreta eskaintzen zaio espiritualtasunari? Nire ustez, gaur egungo artean, izpiritualtasunari ematen zaion arreta oso eskasa da. Artistak euren munduan bizi dira. Balore erlijiosoak eta izpiritualak alde batera utzi dituzte, salbuespen batzuk izan ezik, adibidez Isabel Guerra, zein emakume-pintatzailea izateaz gainera zistertar serora baita. Arlo honetan, benetako ikerketa bat egin daiteke: "Arte moderno erlijioso" gaiarekin. Gai honekin erlazionaturik, Bilbon bertan, museo interesgarri bat aurkitzen dugu: "Museo de arte sacro" izenekoa.
Bere bilduma iraunkorrean artelan modernoak eta erlijiosoak daude. Hor, arte erlijiosoa egin duten artista modernoak agertzen dira. Baina, horrek ez du esan nahi artista erlijiosoak direnik, artistek jasotako enkargu guztiak betetzen dutelako. Benetako artista erlijiosoak zirela edo direla jakiteko artista bakoitzaren biografia eta artelanen produkzioa aztertu behar dira. Kontuz, artelan erlijiosoak egiteak ez du esan nahi sortzaile horiek fededunak direnik.
Nire ustez, gaur egungo gaietan ez dago lekurik izpiritualtasunerako eta ezta erlijiorako ere. Eta hau oso larria da arterako. Jainkoaren ideia edo kristautasunaren balore sinbolikoak eta izpiritualak orokorrean gaur egungo artetik kanpo geratzen dira. Kontuz ere bai, beste kontu batekin. Artistek termino eta kontzeptu anitz erabiltzen dituzte euren lanak adierazteko. Askotan "sakratua" eta "izpirituala" kontzeptuak erabiltzen dira, baina ez zentzu erlijioso batean, baizik eta zentzu intimista batean. Zein artista erabili dituzte gehien espiritual gaiak? Lanaren bat aipatu zenuke, adibide gisa? Euskal Herriko benetako artista erlijiosoa Jorge Oteiza izan da eta Arantzazuko apostoluak benetako lan erlijioso bezala ulertzen dut. Oteizaren proposamen estetikoak zerikusi handia izan du euskal kulturaren modernizazioarekin, eta haren ekarpenak, bereziki eskulturaren alorrean, garrantzi handikoak izan dira oso. Poesiaren alorra ere dezente landu du, eta haietan ere nabarmen ageri da bere nortasun berezi eta izaera indartsua. Hala ere, bere eskulturak dira ospetsu bihurtu dutenak. Oteizak ez du ohiko eskultura figuratiborik egiten; harriak hustu egiten ditu Oteizak. Orioko hondartzan topatu zuen eskultoreak hutsunearen handitasuna. Hutsunea babeserako leku gisa, angustiaren eta heriotzaren aurkako ihesbidea... Ideia horren inguruan eraikiko ditu Oteizak bere pentsamendu eta obra osoa. Txikia zela, Orioko hondartzan ahoz gora etzan, eta zerura begira geratzen zen, hara hondar bila joandako gurdiek utzitako zuloetan; eta han deskubritu zuen hutsune babeslea. Zulo borobilaren barrutik begira, zeru sakratua sumatzen zuen; zulo ilunenetik Jainkoaren argiaren handitasuna igartzera iristen zen. Hortik abiatuko zen Oteiza esperientzia estetiko orok jatorri erlijiosoa duela esateko. Arantzazuko proiektuari buruzko informazio zehatza hurrengo liburuan aurki daiteke: "40 años de arte vasco. 1937-1977. Historia y Documentos". Egilea: María José Arribas. Argitaletxea: Erein. San Sebastián 1979.